Mother's milk flows in Love of the babe

Maan Da Dudh Bache De Piar Vich Utarda Hai

Baba Nand Singh Ji Maharaj

The milk of Grace overflows in torrents to the loving hearts, to the thirsting and yearning souls. The child-like innocence, pure and sincere love attracts this milk of grace the most.

The mother by nature feels the urgency of the child, no sooner than the babe wants it. As the milk of the mother flows spontaneously out of love of the babe, so does the milk of Grace and Love of the Lord flow uninterrupted in the yearning and pure devotion of a child of the Lord. The child does not have to demand for the milk; a mere impulse is sufficient to elicit a spontaneous response of the Lord.

The mother also feeds the child in sleep though the child is not aware of it. Similarly, Satguru, a true divine parent, spiritually feeds and nourishes the innocent, child-like devotees totally dependent on Satguru's grace.

Baba Narinder Singh Ji explained and elaborated further :

It is only in such a vacant heart that the Lord of Love steps in. Such a heart is totally empty of all desires. It does not even crave for Mukti. It does not seek moksha.

It is only such an emptied heart, yearning only for the exclusive love of Lord Guru Nanak which gets filled with Grace and Glory of Sri Guru Nanak Sahib.

ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਉਤਰਦਾ ਹੈ ।

ਪਿਆਸੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਤਰਸਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਮਿਹਰ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਗਦੀਆਂ ਹਨ । ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਹੀ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਮਾ ਨੂੰ ਝੱਟ ਪਤਾ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਮਾ ਦਾ ਦੁੱਧ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਤਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਿਵੇਂ ਰੱਬ ਭਗਤ ਦੀ ਸ਼ੁਧ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਲੋਚਾ ਵੇਖ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਆਪਣੇ ਸੇਵਕ ਲਈ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਮਿਹਰ ਦਾ ਦੁੱਧ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ ।

ਰੱਬ ਦਾ ਭਗਤ ਦੁੱਧ ਮੰਗਦਾ ਨਹੀਂ । ਇਕ ਫੁਰਨੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਸੁਤੇ ਸਿਧ ਉਸਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਬੱਚਾ ਭਾਵੇਂ ਸੌ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਮਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਸਤਿਗੁਰੂ, ਸਾਡੇ ਸੱਚੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ, ਭੋਲੇ ਭਾਲੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਰੂਹਾਨੀ ਖੁਰਾਕ ਦਿੰਦੇ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ।

ਬਾਬਾ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ,

ਜਿਹੜਾ ਹਿਰਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਲਸਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉੱਠ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਈਰਖਾ-ਦਵੈਖ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਉਂਮੈ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਲਸਾਵਾਂ, ਈਰਖਾ-ਦਵੈਖ, ਹਉਂਮੈ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨਿਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਉਹ ਹਿਰਦਾ ਨਿਮਰਤਾ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਨੰਦ ਮਗਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹਿਰਦਾ ਸੁਆਰਥ ਅਤੇ ਸੁਆਦਾਂ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋਏ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮਾ ਭਗਤੀ ਦੀ ਹੀ ਲੋਚਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਆਪ ਹੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹਨ ।

माँ दा दूध बच्चे दे, पियार विच उतरदा है।
(माँ का दूध बच्चे के प्यार में उतरता है)

प्यासी व गुरु-दर्शनों के लिए तरसती रूहों के लिए गुरु जी कृपा के दूध की नदियाँ बहा देते हैं। बच्चे को जब भी भूख लगती है, माँ को शीघ्र ही पता चल जाता है। जिस प्रकार बच्चे के प्यार में माँ का दूध उतर आता है, उसी प्रकार प्रभु-भक्त की शुद्ध भावना तथा आकांक्षा देखकर वाहेगुरु अपने सेवकों के लिए पे्रम तथा कृपा रूपी दूध निरंतर प्रदान करता है।

प्रभु की कृपा का यह दूध शिशु-सुलभ भोलेपन, पवित्रता और निष्ठा से शीघ्र प्रवाहित होता है। प्रभु के भक्त को यह दूध माँगना नहीं पड़ता। प्रभु की कृपा को जन्म देने के लिए एक आशा ही काफी है।

चाहे बच्चा सो रहा हो तो भी माँ उस को दूध पिला रही होती है, बच्चे को पता भी नही होता। उसी प्रकार प्रभु, हमारे सच्चे माता-पिता की तरह अपने सेवक को रूहानी खुराक देते रहते हैं तथा उस का पालन-पोषण करते रहते हैं।

बाबा नरिन्द्र सिंह जी इसका विस्तार में इस प्रकार वर्णन करते हैं-

जो हृदय मानवीय आकांक्षाओं से मुक्त है, वह सभी मानवीय दुर्बलताओं से ऊपर उठ जाता है। अहं से मुक्त हो जाता है। जिस हृदय में ये सभी लालसाएँ, ईष्र्या, द्वेष, अहं की दुर्बलताएँ निवास नहीं करतीं, वह हृदय विनम्रता के गहरे सागर में आनंद-मग्न रहता है। वह हृदय स्वार्थ व स्वादों के बंधनों से पूरी तरह मुक्त हो जाता है।

ऐसे रिक्त हृदय में प्रभु-प्रेम का आगमन होता है, यह हृदय मुक्ति की भी कामना नहीं करता, मोक्ष की भी आकांक्षा नही रखता।

इस प्रकार पवित्र हुए हृदय में केवल सतगुरु नानक देव जी की प्रेमा भक्ति की ही चाह रहती है। गुरु नानक साहिब स्वयं ही कृपा करके आशीर्वाद देते हैं तथा इस खाली हृदय की पूर्ति करते हैं।