True Prayer (True Remembrance)
True prayer is a wonderful channel through which flows the powerful love current from the humble and yearning heart of a sikh to the Lotus feet of his beloved Satguru, from the Lover's heart to the beloved Lord.
A true prayer unites the Lover with the beloved Satguru in a true bond of love relationship. A sincere prayer from the heart cannot go unheard, unheeded and unresponded.
A true prayer is a total submission, total surrender at the lotus feet of the Lord. It rises from total humility of the heart; 'I'ego and 'Haumain' remains neutralised. There is no assertion of individuality. A true sense of meekness, nothingness, Garibi takes over. With total absence of ego (haumain) a direct divine channel is established and in this channel flows Divine Grace, Bliss, peace to the yearning and thirsting soul. The greater the sense of humility the higher the force of flow of Grace and Bliss. In the whole process of his prayer, a true sikh does not loosen the firm grasp and hold of the lotus feet of the beloved Satguru. He gets what he seeks. In true and sincere prayer the mind sets rolling at the lotus feet of the beloved Satguru; is actually free from all thoughts and desires and seeks from the Lord the Lord Himself; seeking worldly pleasures and material possessions is no prayer.
Sir Dukhaan De Dukh
Deh Naam Santokhia
Utre Man Ki Bhukh
True Bliss is experienced when ego is non-existent. True Bliss fills the void created by the exit of ego, of total surrender of ego at the lotus feet of the Lord. With ego surrendered, there is no more seeking, all desires disappear, the Sweet Will and Bliss of the Lord takes over.
Prayer should not be contaminated with materialistic desires of greed and lust. Prayer should not be commercialized. No business and bargaining attitude in a prayer. Lord is certainly not in need of money and other offerings as He bestows these on all.
A real prayer only comes from the Lord
it is a reward in itself
there is only the worshipped.
ਸੱਚੀ ਅਰਦਾਸ (ਸੱਚਾ ਸਿਮਰਨ)
ਸੱਚੀ ਅਰਦਾਸ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਇਲਾਹੀ ਨਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਸਿੱਖ ਦੇ ਨਿਮਰ ਅਤੇ ਬਿਹਬਲ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪਿਆਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ-ਕਮਲਾਂ ਵਾਸਤੇ, ਪਿਆਰੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਇਕ ਸੱਚੇ ਹਿਰਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਅਰਦਾਸ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਦੇ ਸੱਚੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਪੀਡੀਗੰਢ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਸੱਚੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਅਰਦਾਸ ਕਦੇ ਬਿਰਥੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ । ਇਹ ਅਰਦਾਸ ਸਦਾ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਸੱਚੀ ਅਰਦਾਸ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਅਧੀਨਗੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਪੂਰਨ ਹਲੀਮੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ । “ਮੈਂ” ਅਤੇ “ਹਉਮੈ” ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ “ਕੁਝ ਹੋਣ” ਦੀ ਹੋਂਦ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ । ਗਰੀਬੀ, ਆਜ਼ਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਸਕੀਨਤਾ ਭਾਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹਉਮੈ ਦੀ ਪੂਰਨ ਅਣਹੋਂਦ ਨਾਲ ਇਕ ਸਿੱਧਾ ਰੱਬੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਖਾਵੰਤ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਰੂਹਾਨੀ ਮਿਹਰ, ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਜਿੰਨੀ ਵਧੇਰੇ ਨਿਮਰਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਓਨੀ ਹੀ ਵਧੇਰੇ ਇਸ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਅਰਦਾਸ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸੱਚਾ ਸਿੱਖ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਮਨਵਾਂਛਤ ਫ਼ਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਤੇ ਇਛਾਵਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਕੇਵਲ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਉਹ ਸੰਸਾਰਕ ਸੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਾ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਅਰਦਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ।
ਹਉਂਮੈ ਦੀ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸੱਚਾ ਆਨੰਦ ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਨ-ਕਮਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਉਮੈ ਦਾ ਪੂਰਨ ਤਿਆਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਖਲਾਅ ਨੂੰ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਨਾਲ ਭਰਦਾ ਹੈ । ਹਉਂਮੈ ਤਿਆਗ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਮੰਗ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਸਾਰੀਆਂ ਇਛਾਵਾਂ ਮਿੱਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਤਿਗੁਰੂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਮਿੱਠਾ ਭਾਣਾ ਅਤੇ ਨਾਮ ਤਨ ਮਨ ਅੰਦਰ ਵਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਪਦਾਰਥਕ ਲੋਭ-ਲਾਲਚ ਦੀਆਂ ਇਛਾਵਾਂ ਖਾਤਰ ਪਵਿੱਤਰ ਅਰਦਾਸ ਨੂੰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਲੋਚਾ ਜਾਂ ਲਾਭ ਹਾਨ ਦਾ ਧਿਆਨ ਤੇ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਧਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ - ਉਹ ਤਾਂ ਇਹ ਦਾਤਾਂ ਵੰਡਦਾ ਹੈ ।
सच्ची प्रार्थना (सच्चा सिमरन)
सच्ची प्रार्थना एक ऐसी दैवी नदी है, जहाँ सिख के नम्र व तड़पते हृदय में से प्रिय सतगुरु जी के चरण-कमलों के लिए प्रिय बाबा जी के लिए प्रेम का एक शक्तिशाली प्रवाह बहता है। एक पवित्र व सच्चे हृदय से की गई प्रार्थना अपने प्रिय सतगुरु के साथ प्रेम के सच्चे बंधनों को जोड़ती है। निष्कपट हृदय से की गई प्रार्थना कभी भी अनसुनी या व्यर्थ नहीं जाती। यह प्रार्थना सदैव पूरी होती है।
सच्ची प्रार्थना सतगुरु जी के चरणों में पूर्ण समर्पण तथा पूर्ण अधीनगी की प्रक्रिया है। यह हृदय की पूर्ण विनम्रता से निकलती है। ‘मैं’ व अहं बिल्कुल नष्ट हो जाते हैं। अपने ‘व्यक्तित्व’ का भी कोई अस्तित्व नहीं रह जाता। केवल विनम्रता, अस्तित्वहीनता, तथा गरीबी ही प्रधान होती है। अहं की पूर्ण अनुपस्थिति से प्रभु के साथ सीधा रूहानी प्रवाह स्थापित हो जाता है। इस प्रवाह से आत्मा को रूहानी कृपा व परम आनंद प्राप्त होता है तथा प्रभु की प्यासी आत्मा को शान्ति प्राप्त होती है। जितनी अधिक विनम्रता होगी, उतनी ही अधिक इस प्रवाह की शक्ति होगी। आराधना की इस प्रक्रिया में एक सेवक सतगुरु जी के चरण-कमलों में जुड़ जाता है। वह मनभावन फल प्राप्त करता है। उस की सभी कामनाएँ व विचार समाप्त हो जाते हैं। वह केवल सतगुरु जी की उपस्थिति ही चाहता हैं। उसके पश्चात् वह सांसारिक सुखों व पदार्थों के विषय में कभी आराधना नहीं करता।
देहि नामु संतोखीआ उतरै मन की भुख।।
अहं की अनुपस्थिति में सच्चे आनंद की प्राप्ति होती है। यह सच्चा आनंद गुरु के चरण-कमलों में अहं का पूर्णतः त्याग करने से हुए खाली स्थान को रूहानियत से भरता है। अहं त्याग देने से अन्य कोई आकांक्षा नहीं रह जाती, सभी इच्छाएँ समाप्त हो जाती हैं। सतगुरु सच्चे पातशाह की मधुर इच्छा व नाम तन तथा मन के भीतर निवास करने लगते हैं।
भौतिक लोभ-लालच एवं लालसाओं से आराधना को दूषित नहीं करना चाहिए। प्रार्थना में व्यापारिक प्राप्तियों की चाह या लाभ-हानि की बात नहीं करनी चाहिए।
निश्चित रूप में प्रभु को धन व अन्य पदार्थों की आवश्यकता नहीं- वह तो इन दातों को बाँटता है।